โรคมาลาเรีย (malaria) หรือไข้มาลาเรียเป็นโรคที่มีมาแต่สมัยโบราณโดยมีชุกชุมตามบริเวณป่าเขาและพื้นที่ใกล้แหล่งน้ำธรรมชาติ ในอดีตโรคมาลาเรียถือเป็นโรคประจำถิ่นที่เป็นปัญหาทางด้านสาธารณสุขและเป็นสาเหตุของการเสียชีวิตมากเป็นอันดับหนึ่งในประเทศไทย โรคมาลาเรียมีชื่อเรียกกันหลายชื่อตามลักษณะอาการของโรคหรือตามฤดูกาลที่เกิดโรค เช่น มีไข้หนาวสั่นเป็นพัก ๆ เรียกว่า ไข้จับสั่น บางรายที่มีอาการสะบัดร้อนสะบัดหนาวเรียกว่า ไข้ร้อนเย็น บางรายที่เข้าไปค้างแรมในป่าแล้วมีอาการไข้หรือเมื่อกลับออกมาแล้วมีอาการไข้เรียกว่า ไข้ป่าหรือไข้ดง ทางภาคเหนือมักมีผู้ป่วยในช่วงฤดูที่ดอกของต้นสักบานจึงเรียกว่า ไข้ดอกสัก บางรายที่ป่วยเรื้อรังมีม้ามโตเรียกว่า ไข้ป้าง ซึ่งป้างในที่นี้ตามภาษาท้องถิ่นหมายถึง ม้าม